تفاوت بنچاق با سند وجود دارد. در گذشته، بنچاق‌ها به عنوان سندی قدیمی و غیر رسمی برای ثبت مالکیت ملک استفاده می‌شدند. در واقع، بنچاق‌ها معمولاً توسط افرادی که به عنوان معتمدین محلی شناخته می‌شدند یا حتی توسط ریش سفیدان (اشخاصی که به دلایل مذهبی مورد احترام قرار می‌گرفتند) نوشته و امضا می‌شدند. با تصویب قوانین و تأسیس دفتر اسناد رسمی ۶۶۲ تهران، سند تک برگی به عنوان سند رسمی برای ثبت مالکیت ملک به کار گرفته شد. این سند دارای اعتبار قانونی و رسمیت است و توسط ادارات ثبت املاک و دفاترخانه‌ها تنظیم و تایید می‌شود. بنابراین، بنچاق یک سند قدیمی است و اعتبار گذشته خود را از دست داده است. امروزه، سند تک برگی به عنوان سند رسمی و قانونی برای ثبت مالکیت ملک مورد استفاده قرار می‌گیرد. در این مقاله به اینکه بنچاق چیست و تفاوت آن با سند رسمی ملک می‌پردازیم.
برای اینکه بیشتر بدانید، درباره‌ی انواع سند، می‌توانید مقاله چگونه با ثبت سند امنیت حقوقی را تضمین کنیم؟ را بخوانید.
سند چیست؟
سند به عنوان مدرکی قانونی و رسمی برای ثبت و اثبات مالکیت بر یک ملک به کار می‌رود. سند توسط دفاتر ثبت اسناد رسمی، معتبر و محکم تنظیم می‌شود. این سند، مشخصات مالکیت، مشخصات ملک و َپلاک ثبتی و سایر اطلاعات مربوط به آن را شامل می‌شود. مزیت اصلی سند این است که قابلیت اثبات مالکیت را دارد و در صورت بروز اختلافات و ادعاهای مختلف، می‌تواند به عنوان مدرک قابل قبول در دادگاه‌ها استفاده شود. این به این معنی است که در صورتی که شخصی دارای سند مالکیت باشد، می‌تواند ادعای خود را به راحتی ثابت کرده و در صورت نیاز، حقوق خود را در دادگاه دفاع کند. بنابراین، داشتن سند دفترچه مالکیت به عنوان مدرک رسمی و محکم، توصیه می‌شود تا بتوانید به راحتی مالکیت خود را ثابت کرده و از حقوق خود بهره‌مند شوید.
برای اینکه بیشتر بدانید، درباره‌ی انواع سند، می‌توانید مقاله محدودیت در طرح الزام به ثبت سند رسمی را بخوانید.
بنچاق چیست؟
بنچاق در گذشته به عنوان یک سند غیر رسمی برای ثبت و اثبات مالکیت استفاده می‌شد. این سند از طریق نوشتن و امضای دو طرف (مثلاً معتمدین محلی یا ریش سفیدان) تهیه می‌شد و در آن اطلاعات مربوط به مالکیت و تبادل ملک بین فروشنده و خریدار ثبت می‌شد. به عبارت دیگر، بنچاق به عنوان یک سند قدیمی و غیررسمی، نمی‌توانست به تنهایی مالکیت را به طور کامل و قانونی ثابت کند. با تأسیس و راه‌اندازی دفاتر ثبت اسناد رسمی، سند تک برگی به عنوان سند رسمی و قانونی برای ثبت و اثبات مالکیت بر ملک به کار گرفته شد. سند تک برگی توسط دفاترخانه‌ها تنظیم و تایید می‌شود و این سند دارای اعتبار قانونی و محکمی است.
امروزه، بنچاق در برخی مناطق هنوز استفاده می‌شود، اما به صورت متفاوتی نسبت به گذشته است. به عنوان مثال، بنچاق ممکن است به عنوان یک برگه استفاده شود که در آن اطلاعات مربوط به زمین و طرفین معامله (فروشنده و خریدار) ثبت می‌شود. یکی از تفاوت بنچاق با سند این است که برای اثبات مالکیت به طور کامل، هنوز نیاز به داشتن سند تک برگ و رسمی و تنظیم شده توسط دفترخانه می‌باشد. بدون داشتن سند تک برگ، بنچاق به تنهایی قابل قبول برای اثبات مالکیت نیست.
برای اینکه بیشتر بدانید، درباره‌ی انواع سند، می‌توانید مقاله قانون تسهیل و استعلام را بخوانید.
فرق بنچاق و مبایعه نامه
بنچاق و مبایعه نامه دارای تفاوت‌هایی هستند. مبایعه نامه یک نوع سند عادی است که در قانون مدنی استفاده می‌شود و برای تنظیم قراردادهای خرید و فروش و بیع و وفاق استفاده می‌شود. در مبایعه نامه، طرفین قرارداد جزئیات قرارداد خود را از جمله مشخصات طرفین، مورد معامله و قیمت آن درج می‌کنند. بنچاق در معنای امروزی، به عنوان رونوشتی از سند رسمی استفاده می‌شود که توسط دفاتر اسناد رسمی به افراد داده می‌شود. این رونوشت معمولاً شامل خلاصه اطلاعات سند تنظیم شده در دفاتر اسناد رسمی است. تفاوت بنچاق و مبایعه نامه عبارتند از:
۱. روش تنظیم
مبایعه نامه توسط طرفین قرارداد تنظیم می‌شود، در حالی که بنچاق توسط مامور صلاحیت‌دار و در دفاتر اسناد رسمی تنظیم می‌شود.
۲. اعتبار قانونی
مبایعه نامه به عنوان یک سند عادی، اعتبار قانونی دارد و ادعای تردید و انکار درباره آن مسموع است. اما بنچاق به عنوان رونوشتی از سند رسمی، اعتبار قانونی بیشتری دارد و ادعای تردید و انکار تقریباً غیرممکن است.
۳. منبع صدور
مبایعه نامه توسط طرفین قرارداد صادر می‌شود، در حالی که بنچاق توسط دفاتر اسناد رسمی صادر می‌شود.
تفاوت بنچاق با سند مالکیت
تفاوت بین سند و بنچاق در واقع به تفاوت در قانونی بودن و اعتبار رسمی آنها برمی‌گردد. تفاوت بنچاق با سند عبارت است از:
۱. قانونی بودن
سند یک مدرک رسمی است که توسط مقامات قانونی (مانند دفترخانه یا اداره ثبت اسناد) تنظیم و تأیید می‌شود. این سند دارای اعتبار قانونی است و به عنوان مدرک معتبر برای ثبت و اثبات مالکیت استفاده می‌شود. بنابراین، اخذ سند می‌تواند مالکیت را به طور قانونی و رسمی ثابت کند. بنچاق از سوی دیگر، یک سند غیررسمی و غیرقانونی است که توسط طرفین معامله (مثلاً فروشنده و خریدار) یا فردی غیررسمی مانند ریش سفیدان تهیه می‌شود. این سند دارای ارزش قانونی نیست و توسط مقامات قانونی به عنوان مدرک معتبر قبول نمی‌شود.
۲. اعتبار رسمی
سند به عنوان یک مدرک رسمی دارای اعتبار قانونی است و می‌تواند به عنوان اثبات مالکیت در دادگاه‌ها و امور قانونی مورد قبول قرار گیرد. این سند توسط مقامات ثبتی تنظیم و تأیید می‌شود و اطلاعات مربوط به مالکیت و معامله را به صورت رسمی ثبت می‌کند. از طرف دیگر بنچاق به تنهایی نمی‌تواند به عنوان مدرک قانونی و رسمی برای ثبت و اثبات مالکیت مورد قبول قرار گیرد.
۳. تاریخ قانونی
سند رسمی به تاریخ قانونی دارای اعتبار است و می‌تواند به عنوان مدرک معتبری برای تایید تاریخی معامله و مالکیت استفاده شود. تاریخ در سند رسمی توسط مقامات ثبتی تأیید ممی‌شود و قابلیت اطمینان بیشتری دارد. در بنچاق، تاریخی که درج می‌شود نمی‌تواند به عنوان مدرک قانونی قبول شود و ارزشی قانونی ندارد. زیرا بنچاق توسط مقامات قانونی تأیید نشده است و فقط توسط طرفین معامله یا افراد غیررسمی تهیه می‌شود.
۴. استفاده مداوم
یک بار که معامله رسمی شده و شما یک سند رسمی از خرید خود دریافت کرده‌اید، بنچاق دیگر اهمیتی ندارد و می‌توانید آن را دور بیندازید. اما سند رسمی برای مدت طولانی قابل استفاده است و می‌توانید آن را برای انتقال مالکیت، اثبات مالکیت در صورت نیاز و سایر امور قانونی استفاده کنید.
به طور خلاصه، تفاوت بنچاق با سند در قانونی بودن و اعتبار رسمی آنها است. سند یک مدرک رسمی، قانونی و با اعتبار است که توسط مقامات قانونی تنظیم و تأیید می‌شود و اثبات مالکیت رسمی را فراهم می‌کند. بنچاق به عنوان یک سند غیررسمی و غیرقانونی، اعتبار قانونی ندارد و توسط مقامات قانونی قبول نمی‌شود.
اگر چه بنچاق با سند تفاوت‌هایی دارد، اما اگر درباره‌ی بنچاف به اطلاعات بیشتری نیاز دارید، این مقاله بنچاق را مطالعه بفرمائید.
آیا می‌توان بنچاق را به سند تبدیل کرد؟
بله. می‌توانید بنچاق قدیمی را به سند تبدیل کنید. اما برای ثبت شدن بنچاق به طور سند، نیاز به انجام مراحل مشخصی است که باید به دقت و کاملی آنها را انجام دهید. در زیر به طور خلاصه توضیح داده شده است:
۱. اصل سند منگوله دار
اگر سند اصلی منگوله دار دارید، باید آن را به دفتر ثبت اسناد مربوطه ببرید.
۲. استعلام از سند
باید استعلامی از سند دریافت کنید تا مطمئن شوید که سند در رهن بانک یا تحت توقیف دادگستری نیست.
۳. تسویه عوارض شهرداری
باید هزینه‌ها و عوارض مربوط به ملک را پرداخت کنید تا بتوانید به مراحل بعدی بروید. در صورت عدم پرداخت، گواهی پایان کار برای شما صادر نخواهد شد.
۴. تسویه اداره دارایی مالیاتی
اگر اداره دارایی مالیاتی برای ملک شما پیش‌بینی شده است، باید آن را نیز تسویه کنید.
۵. انتقال سند
باید سند را به دفترخانه منتقل کنید و تمامی سوابق ملک و خلاصه نقل و انتقالات را ذکر کنید.
۶. ارائه درخواست صدور سند
باید فرم درخواست صدور سند را به همراه رسیدهای پرداخت هزینه‌های مربوطه به اداره ثبت ارائه دهید.
۷. دریافت سند
وقتی سند شما صادر شد، باید آن را از باجه پست دفتر ثبت دریافت کرده و رسید را تحویل دهید.
اثبات مالکیت اصلاحات ارضی
تا اینجا که تفاوت بنچاق با سند را متوجه شدیم. حال ببینیم که آیا می‌شود اصلاحات ارضی را اثبات مالکیت کرد؟ مراحل کلی برای اثبات مالکیت با سند اصلاحات ارضی عبارت است از:
- جمع‌آوری مدارک
- مراجعه به سازمان ثبت اسناد و املاک
- بررسی مدارک و ادعاها
- ابطال سند قبلی و صدور سند تک برگی جدید
نمونه بنچاق آپارتمان
در زیر یک تصویر سند بنچاق که بنچاق ملک است را مشاهده می‌کنید:
سخن آخر
در این مقاله درباره تفاوت بنچاق با سند صحبت شد. بنچاق، هرچند در گذشته استفاده می‌شد، اما از لحاظ رسمیت و اعتبار قانونی به مراتب دارای اعتبار کمتری است. در صورتی که فقط بنچاق یک ملک داشته باشید، در برخی موارد ممکن است در مواجهه با ادعاهای دیگران از مالکیت ملک خود دست بخورید و در دادگاه به مشکل برخورد کنید. بنابراین، در حال حاضر، استفاده از سند تک برگ رسمی توصیه می‌شود تا بتوانید به طور قانونی و محکم مالکیت خود را ثابت کرده و از حقوق و مزایای مالکیت بهره‌مند شوید.
سوالات متداول
بنچاق چیست؟
بنچاق در گذشته سندی عادی بوده که بدون رفتن به دفترخانه میان افراد تنظیم می‌شده است. اما، بنچاق در امروزه برگه‌‌ای است شامل اطلاعات سند تنظیمی در دفاتر اسناد رسمی بوده است و توسط دفترخانه داده می‌شود.
آیا بنچاق همان سند تک برگ است؟
بنچاق همان سند تک برگ نیست ولی با طی کردن مراحلی که در این مقاله گفته شد می‌توان آن را به سند تبدیل کرد.
